Plastiksiz Temmuz: Yeşil Bir Gelecek İçin

Plastik kullanımı, günümüz dünyasında  hayatımızın ayrılmaz bir parçası olarak kabul görüyor. Kıyafetlerimizden yediğimiz gıdaların paketlerine, elektronikten ev eşyalarına kadar bir çok ürün plastikten yapılmaktadır. Ancak kullandığımız tüm bu  ürünlerin doğa dostu malzemelerden üretilen ikameleri mevcut. Dünya’daki doğal yaşam, plastik atıklardan dolayı her geçen gün daha fazla etkilenirken 2011’de başlayan Plastic-free July (Plastiksiz Temmuz) gibi oluşumlar, farkındalık yaratmak ve plastik ürün kullanımını reddetmeye teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

Plastiksiz Temmuz Hareketi'nin temeli 2011 yılında Rebecca Prince-Ruiz tarafından Batı Avustralya'da atılmıştır. Toplumsal farkındalık yaratmak amacıyla başlayan Plastiksiz Temmuz Hareketi günümüzde geniş kitlelere hitap etmektedir. Başlarda yerel bir gönüllü grup ile birlikte farkındalık oluşturmaya çalışan proje, nihayet günümüzde ses getirmeye başladı. 2021 Temmuz itibariyle 120 milyondan fazla katılımcıya sahip olan proje, toplamda 177 ülkede faaliyet gösteren küresel bir vakıf olarak çalışmalarına devam etmektedir. Plastic Free July, daha temiz sokaklara, okyanuslara ve güzel bir topluma, en önemlisi yaşanabilir bir dünyaya sahip olabilmemiz için milyonlarca insanın plastik kirliliğine çözümün bir parçası olmasına yardımcı olan küresel bir hareket olarak günümüzde farkındalık yaratan etkinlikler düzenliyor. 

Sürdürülebilirlik odaklı bir farkındalık projesi olan Plastiksiz Temmuz Hareketi, insanlığın doğaya verdiği zararlar, doğurabileceği sonuçlar ve nasıl önlemler alınabileceği konusunda kişilerin bilinçlenmesine odaklanmaktadır. Ve unutmamak gerekir ki, doğayı korumak insan için bir bilinçten ziyade zorunluluktur.  Rasyonel düşünceler ile desteklenen bir çevre bilincini oluşturmak, gelecek nesillere daha güzel bir yaşam sunmak için hayatımızdan plastiği çıkarmak, eğer çıkaramıyorsak plastik kullanımını minimize etmek gerekiyor. Plastik kullanımının nelere yol açtığına kısaca birlikte göz atalım.

• Dünya genelinde yılda 300 milyon ton plastik üretiliyor ve bunların yalnızca %9’u geri dönüştürülüyor. 
• Geri kalan atıkların çoğu ise denizlere ve okyanuslara karışıyor. 
• Plastik atıklar sebebiyle 400’den fazla canlı türü tehlike altında yaşıyor. Sadece 70 yıldır hayatımızda yer alan plastikler bugün dünyamız için en büyük tehditlerden biri olarak karşımıza çıkıyor. 
• Ülkemizdeki sahillerde bulunan çöplerin %75’ini plastik atıklar oluşturmaktadır. 
• Bu plastik atıkların çevreye verdiği zararların yanı sıra, plastiklerin üretiminde kullanılan petrol ve harcanan enerji de büyük bir karbon salınımına yol açıyor. 

Peki böylesine büyük bir tehlikeye karşı neler yapabiliriz?

Çevreye zarar vermeden bir yaşam, ancak sürekli ve dengeli bir kalkınma ile mümkündür. Plastik kullanımını minimuma indirmeli, kullanılan plastik ürünlerin ise geri dönüştürülebilir olduğuna dikkat etmeliyiz. Sağlıklı bir şekilde yaşınılabilir bir Dünya için her bilinçli birey, sorumluluklarının hatta zorunluluklarının farkında olmalı ve bu yolda adımlar atmalıdır. Plastikler kendi arasında yedi farklı gruba ayrılmaktadır.

1. Pete
2. HDPE (Yüksek yoğunluklu polietilen)
3. PVC (Polivinil Klorür)
4. LDPE (Düşük Yoğunluklu Polietilen)
5. PP (Polipropilen)
6. PS (Polistiren)
7. Diğer (BPA, Polikarbonat ve LEXAN)

Plastik Geri Dönüşüm Şeması

Kullanım Alanları	• İçecek şişeleri • İlaç şişeleri • Halatlar • Kıyafetler • Halı elyafları	• Süt şişeleri • Şampuan şişeleri • Sabun şişeleri • Çamaşır suyu     şişeleri • Deterjan şişeleri	• Gıda dışı şişeler • Borular • Pencereler	• Sterç filmler • Sandviç kutuları • Plastik torbalar • Sıkılabilir ürün   şişeleri	• Yoğurt kapları • Margarin Kutuları • Plastik şişe   kapakları	• Kağıt ardaklar • Plastik çatal-   bıçaklar • Paketleme   köpüğü	• Biberonlar • Kompakt diskler • Damacanalar
Plastik Türü	Polietilen Tereftalat	High Density Polietilen	Poli Vinil Clorür	Low Density Polietilen	Polipropilen	Polistiren	Çeşitli Plastikler
Özellikler	• Şeffaf ve sert bir plastik türüdür	• Sıradan beyaz veya renkli	• Sert ve katı bir plastik türüdür	• Yumuşak ve esneyebilen bir plastik türüdür	• Sert fakat esneyebilen bir plastik türüdür	• Yumuşak ve esneyebilen bir plastik türüdür	• Akrilik ve naylon dahil diğer tüm plastik türleridir
Geri Dönüşüm Oranları	Çoğunlukla Dönüştürülür Kaldırım kenarı geri dönüşüm programlarının çoğu tarafından toplanmaktadır.	Çoğunlukla Dönüştürülür Kaldırım kenarı geri dönüşüm programlarının çoğu tarafından toplanır fakat bazen yalnızca boyunlu şişeler geri dönüştürülür.	Genellikle Dönüştürülür Kaldırım kenarı programlarında sıklıkla geri dönüştürülmez ama Avrupa PVC endüstrisinde VinylPlus gibi programlar yoluyla yaygın olarak geri dönüştürülür.	Genellikle Dönüştürülür Kaldırım kenarı programlarında sıklıkla geri dönüştürülmez fakat bazı ülkeler tarafından kabul edilir. Plastik alışveriş torbaları, geri dönüşüm için bir çok markete geri götürülebilir.	Nadiren Dönüştürülür Bazı kaldırım kenarı programlarında geri dönüştürülür.	Nadiren Dönüştürülür Bazı kaldırım kenarı programlarında geri dönüştürülür.	Nadiren Dönüştürülür Önceden geri dönüştürülmezdi fakat kaldırım kenarı programları tarafından kabul edilmeye başlandı.

Kaynak; https://sifiratik.gov.tr/plastik-atik

Görselde plastik grupları ve geri dönüşüm oranları hakkında detaylı bilgiye sahip olabilirsiniz. Alışveriş esnasında ürün etiketlerinde, ürünün üretim aşamasında hangi plastiğin kullanıldığını anlayabileceğimiz etiketler bulunuyor. Daha önce plastik kullanımı hakkında hiçbir fikriniz yoksa bugünden itibaren bu etiketlere dikkat ederek Plastiksiz Temmuz Hareketi’ne siz de dahil olabilirsiniz.

Plastik içerikli tek kullanımlık bardaklar yerine termos, matara veya cam şişe kullanarak plastik atıkların önüne geçebilmek mümkün. Dünya genelinde birçok kahve zinciri, kahvesini termosuyla almaya gelen müşterilerine yaptığı indirimler ile farkındalık oluşmasına destek verici kampanyalar düzenliyor. 

Kıyafet alışverişinde petrol bazlı plastik türevlerinden yapılan kıyafetler yerine doğal kumaşlardan üretilen kıyafetler seçebiliriz. Ya da mobilya alışverişinde plastik içermeyen ürünler tercih edebiliriz. 

Plastik bardak örneğine geri dönerek birlikte düşünelim. Sadece bir yıl içerisinde 8 milyar tek kullanımlık plastik bardak kullanıldığını düşündüğümüzde bir termos sahibi olarak Dünya’ya nasıl katkı sağlayabileceğinizi hayal edin.

Dünyamızdaki canlı yaşamını korumak, gelecek nesillere daha güzel bir yaşam bırakmak elimizde. Bireysel olarak atacağımız adımlar, yapacağımız küçük dokunuşlar dahi önemli sonuçlar doğuracaktır. Avustralya’da ortaya çıkan ve dünyaya yayılan bu sorumluluk hareketi Temmuz ayına yayılmış olsa da bu bilinçli tavrımızı tüm yıla yayarak okyanuslardaki kirliliğin önüne geçebilir, tehlike altında olan yüzlerce canlı türünün devamlılığına katkıda bulunabiliriz. Termos Dünyası olarak hepinize sıfır plastiğin olduğu yeşil bir gelecek diliyoruz. Plastik Temmuz ayınız kutlu olsun!